Socijalno osiguranje nije stvoreno samo za penzije
Prvi put stvorena 1935.godine kao deo Novog Dogovora predsednika Ruzvelta, Uprava za socijalno osiguranje (SSA) – koja se prvobitno zvala Odbor za socijalno osiguranje – nastala je iz potrebe da se pomogne milionima penzionisanih ili starijih Amerikanaca koji su izgubili sve u doba “Velike Depresije”. Nakon pokretanja programa, proširen je kako bi pomogao djeci, udovicama i osobama sa invaliditetom koji bi u protivnom postali siromašni.
Danas, SSA, nezavisna agencija savezne vlade, i dalje nadgleda te programe socijalnog osiguranja, svaki sa specifičnim zahtjevima koji moraju biti ispunjeni da bi se zadovoljili kriterijumi za dobijanje beneficija.
Ključne tačke:
Uprava za socijalno osiguranje (SSA) nadgleda programe socijalnog osiguranje koji Amerikancima pružaju beneficije za penzionisanje, preživele članove i stanja invaliditeta.
Da bi se kvalifikovao za penziju, radnik mora uplatiti sredstva u socijalno osiguranje, zarađujući 40 radnih poena tokom najmanje deset godina i ne može podneti zahtev prije 62.godine.
Supružnici i djeca takođe mogu da zahtjevaju naknade za porodično osiguranje na osnovu istorije zarade radnika.
Samo radnici koji ispunjavaju strogu definiciju invaliditeta Uprave i koji su zaradili dovoljno poena ispunjavaju uslove za status beneficija na osnovu invaliditeta.
Tri vrste beneficija socijalnog osiguranja
Ovo su tri vrste beneficija socijalnog osiguranja:
- Beneficije na osnovu penzije
- Beneficije na osnovu uslova preživelog člana
- Beneficije na osnovu invaliditeta
Postoji čitav niz zabluda u vezi sa sistemom socijalnog osiguranja. Zato ćemo u nastavku teksta videti kako zapravo funkcionišu ova tri oblika.
Beneficije na osnovu penzije
Za mnoge Amerikance, riječi ’socijano osiguranje’ su sinonim za penzionisanje, a program penzionisanja Uprave je najveće krilo organizacije. Penzioneri i idržavana lica čine oko 71% ukupnih isplaćenih naknada socijalnog osiguranja.
Kako funkcioniše socijalno osiguranje?
Dok ste zaposleni, plaćate 6,2% poreza za socijalno osiguranje na zaradu do maksimalnog iznosa (142.800 dolara 2021.godine), a vaš poslodavac takođe plaća 6,2%.
Ako ste samozaposleni, sami ste odgovorni za celokupni porez od 12,4%. Novac se ne nalazi na ličnom računu, poput bankovnog računa. Umesto toga, novac koji danas uplaćujete u socijalno osiguranje odlazi na mjesečne beneficije trenutnim penzionerima i ostalim korisnicima socijalne zaštite.
Kako se kvalifikujete?
Da biste se kvalifikovali za beneficije na osnovu penzije, obično morate da radite najmanje deset godina. Uprava za socijalno osiguranje dodeljuje „bodove“ vašim plaćenim porezima – za 2021.godinu zarađujete 1 kredit na svakih 1.470 dolara zarade, sa najviše četiri boda zarađena svake godine. Većini će trebati 40 bodova pre nego što zatraže beneficije socijalnog osiguranja na osnovu penzije.
Kada možete naplatiti socijalno osiguranje?
Mnogi ljudi i dalje misle na 65.godinu kao doba za odlazak u penziju, međutim, to se promenilo. Da biste prikupili pune beneficije, ne možete se prijaviti dok ne budete:
- 65 godina, ako ste rođeni 1937.godine ili ranije
- 65 godina i 2 mjeseca, ako ste rođeni 1938.godine
- 65 godina i 4 mjeseca, ako ste rođeni 1939.godine
- 65 godina i 6 mjeseci, ako ste rođeni 1940 godine
- 65 godina i 8 mjeseci, ako ste rođeni 1941.godine
- 65 godina i 10 mjeseci, ako ste rođeni 1942.godine
- 66 godina, ako ste rođeni između 1943.i 1954.godine
- 66 godina i 2 mjeseca, ako ste rođeni 1955.godine
- 66 godina i 4 mjeseca, ako ste rođeni 1956.godine
- 66 godina i 6 mjeseca, ako ste rođeni 1957.godine
- 66 godina i 8 mjeseca, ako ste rođeni 1958.godine
- 66 godina i 10 mjeseca, ako ste rođeni 1959.godine
- 67 godina, ako ste rođeni 1960 godine i kasnije
Napomena: ako odložite penzionisanje preko ovih ograničenja (do 70 godina), dobićete povećane beneficije socijalnog osiguranja, do 32% više. Takođe možete odabrati da započnete da primate beneficije već sa 62 godine, ali će one biti smanjene.
Šta je sa povećanjem troškova života?
Verovatno ste primetili da cijena gotovo svega raste svake godine. Indeks potrošačkih cijena za gradske nadničare i službenike (CPI-W = The Consumer Price Index for Urban Wage Earners) koristi se za izračunavanje godišnjih prilagođavanja troškova života ili COLAs (Cost Of Living Adjustments), za beneficije socijalnog osiguranja.
Od 1975.godine, svake godine postoji automatski godišnji COLA u naknadama za socijalno osiguranje. Taj porast se kretao od 0% (u godinama kada nije bilo povećanja CPI-W) do visokih 14,3% 1980.godine. za 2021.godinu, COLA iznose 1,3% sa prosečnom mjesečnom naknadom koja se povećala na 1.543 dolara 2021.godine.
Šta je sa vašim supružnikom i djecom?
Vaš supružnik takođe može primati beneficije socijalnog osiguranja nakon vašeg odlaska u penziju, čak i ako nikada nije radio van kuće. Ako vaš supružnik ima najmanje 62 godine, može se prijaviti za beneficije po nižoj stopi. Čekajući do pune starosne granice za penzionisanje, vaš supružnik može dobiti do polovine iznosa vaših mesečnih naknada. Isplate koje prima vaš supružnik ne umanjuju vaše sopstvene isplate.
Bivši supružnik takođe može naplaćivati socijalno osiguranje na osnovu vaše zarade. Da bi se kvalifikovali, bivši supružnici moraju da ispunjavaju sljedeće uslove:
- Brak mora trajati najmanje 10 godina
- Od razvoda su morale da prođu dvije ili više godina
- Ne smeju se ponovo venčavati
- Moraju imati najmanje 62 godine i ne smeju se kvalifikovati za veće beneficije socijalnog osiguranja na osnovu sopstvene istorije zaposlenja
Ako dostignete starosnu granicu za odlazak u penziju i imate decu mlađu od 18 godina – ili 19 i još uvek upisanu u osnovnu ili srednju školu, ili stariju od 18 godina sa teškim oblikom invaliditeta – ta deca se mogu kvalifikovati za primanje beneficija na osnovu vašeg mesečnog prava. Vaša deca mogu primati mesečne isplate do polovine iznosa na koji imate pravo i te isplate neće smanjiti vaše beneficije socijalnog osiguranja.
Ograničenje beneficija koje primaju supružnik i deca varira, ali je obično između 150% i 180% vaših punih penzija.
Beneficije na osnovu uslova preživelog člana porodice
Čak i nakon vaše smrti, socijalno osiguranje može nastaviti da isplaćuje naknade supružniku i deci – pa čak i roditeljima, ako ste ih izdržavali. Da bi vaša porodica mogla primati porodične naknade, moraćete da zaradite najmanje šest poena za socijalno osiguranje u tri godine pre vaše smrti.
Uz jednokratnu uplatu od 255 dolara, svaki vaš preživeli supružnik i deca se mogu kvalifikovati za 71,5% do 100% vaših isplata socijalnog osiguranja, do najviše 150% – 180% vaše naknade. Pravo na porodične naknade zahteva da:
- Preživeli supružnik ima najmanje 60 ili više godina
- Preživeli supružnik ima 50 ili više godina i invalid je
- Preživeli supružnik se brine o vašem djetetu mlađem od 16 godina ili sa invaliditetom
- Djeca mlađa od 18 godina
- Djeca mlađa od 19 godina i upisana u osnovnu ili srednju školu
- Djeca starija od 18 godina sa teškim invaliditetom
- Preživeli roditelji ako su zavisili od vas barem za polovinu njihove naknade
Beneficije na osnovu invaliditeta
Definicija invaliditeta od strane Uprave je vrlo stroga. Pravo na osiguranje na osnovu invaliditeta ispunjavate samo ako ste ozbiljno onesposobljeni sa uslovom koji u potpunosti spečava vaš rad – a očekuje se da traje godinu dana ili duže, ili da rezultira vašom smrću.
Morali ste zaraditi i dovoljno bodova za primanje uplata. Ako imate najmanje 62 godine, moraćete da steknete punih 40 bodova da biste se kvalifikovali za isplate invalidnosti. Mlađi kandidati zahtjevaju manje bodova, do najmanje šest bodova za one mlađe od 24 godine. Takođe morate raditi u vreme kada je vaš invaliditet započeo. Vaš supružnik i djeca takođe mogu da se kvalifikuju za beneficije, potencijalno primajući do polovinu iznosa na koji imate pravo svakog mjeseca.
Ako se odobre, vaše beneficije na osnovu invaliditeta će početi šest mjeseci nakon datuma kada je vaš invaliditet počeo. Isplate se zasnivaju na vašoj doživotnoj zaradi.
Zaključak
Vjerovatno ćete dobiti beneficije socijalnog osiguranja u nekom trenutku tokom svog života – najverovatnije u penziji, ali možda i ranije ako budete primali osiguranje na osnovu invaliditeta ili preživelog člana. U većini slučajeva, isplate socijalnog osiguranja vjerovatno neće biti dovoljne da podrže ugodnu penziju, ali mogu biti važan deo vašeg cjelokupnog plana penzionisanja.
Izvor: Investopedia