DOK VLASTI U OPŠTINI, DRŽAVI, POLITICKE STRANKE I OVODUNJALUČKI MOĆNICI ŠUTE: Buduce generacije nam nece oprostiti ovakav odnos prema Plavskom jezeru

Autor: Ibrahim Rekovic

Ibrahim REKOVIC: Neefikasnim i neodgovornim mjerama opštinskih i državnih inspekcijskih organa, koji nisu radili svoj posao, smo dopustili da se Jezero pretvori u deponiju smeca i veliku septicku jamu u koju se ulivaju fekalije iz Gusinja i iz privatnih stambenih i privrednih objekata, koji su pravljeni uz samu obalu Jezera, najcešce, bez potrebne dokumentacije. Za to nam nije niko drugi kriv, jer smo ustupcima tim pojedincima obezbjedivali neophodne glasove. Da se to na vrijeme sprijecilo, a moglo je, sada bi smo imali cisto i makar malo dublje i vece Jezero.

Malo, malo, pa ja o Jezeru.
Znam da ovo, po kozna koji put, moje obracanje javnosti u vezi sa Plavskim jezerom, može neko krivo protumaciti. Izuzev što mi je kuca u blizini jezera, sa cije terase ga svaki dan posmatram, snimam, crtam, slikam i što ga smatram mojim, koliko i svi vi, jer jeste naše. Blizina moje kuce i svakodnevno posmatranje Jezera, plivanje i vožnja camcem po njemu su iskljucivi razlozi što više primjecujem, svaku promjenu na njemu, a posebno na njegovu površinu, dubinu i dužinu obale.

Jezero se, na žalost, svakim danom sve više smanjuje, što bi moji Plavljani rekli ulazi u vodu i ubrzano pred našim ocima nestaje. Uzvišeni Allah dž.š. nam ga je darivao, racunajuci da cemo biti svjesni vrijednosti te hedije i cijeniti blagodati vode, ali uvidjevši da ne znamo cijeniti ni jedno ni drugo polahko nam ga oduzima.

Prije tridesetak godina je uraden plutajuci SPLAV, za kojega mislim da je nešto najbolje što je u Plavu uradeno i nešto što svi, bez obzira na boju, naciju, stranacku, vjersku i teritorijalnu pripadnost, ravnopravno koristimo. Jedino, na tom splavu, koji i pored sitnih krpljevina, sada predstavlja potencijalnu opasnost za kupace, za koje niko ne haje, da se na eksere koji strce i po nekoliko santimetara i polomljenih i izvadenih dasaka-splava, ubode i polome noge, smo svi jednaki. 'Oskudno' obuceni i sa istim željama da nam sunce što duže grije, da voda bude topla, kao i namjerama da se dobro osvježimo, iskupamo, lijepo družimo i razonodimo. Mladost, svježina, smijeh, veseli žagor na svim jezicima svijeta i ljepota su zajednicki imenitelj stotinama korisnika Splava u toku jula i avgusta mjeseca.

Okom kamere sa Plavskog jezera kliknite na sliku za uvecati Plavsko jezero prije 15-tak godina Plavsko jezero sada - august 2012. godine Plavsko jezero (Akvarel: Ibrahim Rekovic)

Tada je na samom pocetku Splava bio plicak sa cistom i bistrom vodom, pogodnom za kupanje male djece i za njihovo bezbrižno brckanje i ucenje plivanju. Na žalost, toga više nema. Trska i lokvanji su taj dio, i skoro do pola Splava potpuno prekrili i ako se nešto pod hitno ne preduzme na zaustavljanju “umiranja” Jezera, brzo cemo kao saucesnici prisustvovati njegovoj “dženazi”, odnosno odlasku s ovoga svijeta. Voda je sve plica i mutnija. Trava, ševar, trska, lokvanji i drugo barsko bilje napreduju velikom brzinom i otimaju nam ga ispred naših ociju, ali i bez ikakvog otpora, ono po cemu je Plav prepoznatljiv i bez cega ce biti potpuno bezlican i bezznacajan.

Znam da su moje mogucnosti u odbrani Jezera od nestajanja izuzetno neznatne i svedene samo na ovih nekoliko rijeci, koje možda niko nece niti cuti, mnogi ni procitati niti uvažeti, koliko i raniji Apel za zaštitu Plavskog jezera, koji je, 27. aprila 2004. objavljen u dnevnom listu “Republika” i “Bošnjackim novinama” br. 2. jula 2006. godine. Svjestan sam mogucnosti Opštine Plav, ali ne i zatvaranja ociju i ušiju od strane nadležnih Državnih organa Crne Gore: Ministarstava, Zavoda za zaštitu prirode kao i nevladinih organizacija, na Apele i zahtjeve, koji dolaze iz naše Opštine, da se zaustavi dalje nestajanje Jezera, dok je još to moguce.

Potsjecam na ZAKLJUCKE NAUCNOG SKUPA O ZAŠTITI I UNAPREĐENJU PLAVSKOG DIJELA PROKLETIJA, održanog u Plavu, 27. i 28. juna 1985. godine, pod rednim brojevima:
7. “ Plavsko jezero, kao dio prostora opštine Plav, predstavlja izuzetnu prirodnu i turisticku vrijednost i mora imati poseban režim zaštite. U tom smislu neophodno je preduzeti mjere sanacije erozivnih procesa u slivu, sprjecavanja nekontrolisanog razvoja hidrofilne vegetacije, neravnomjerno oticanje voda Limom, kao i mjere odstranjivanja svih vidova antropogenog ugrožavanja jezera i njegovog sliva” i
8. “Plavsko jezero mora biti predmet sistemskih istraživanja. Rješenje problema treba tražiti u osmišljavanju naucnog projekta kojim bi se konkurisalo kod SIZ-e naucne djelatnosti SR Crne Gore radi obezbjedenja sredstava. Naucni projekat moguce je povjeriti CANU”.

Potsjecam i na APEL ucesnika pomenutog skupa “ZA ZAŠTITU PLAVSKOG JEZERA”:
“Ucesnici naucnog skupa o zaštiti i unapredenju plavskog dijela Prokletija, poslije podnijetih referata, obimne i konkretne diskusije, a na osnovu uvida u dosadašnja naucna saznanja, konstatovali su visoki stepen ugroženosti Plavskog jezera.
Plavsko jezero, koje je po površini na drugom mjestu medu lednickim jezerima u Jugoslaviji, ugroženo je zasipanjem erozivnim materijalom koji u jezero donosi pritoka Ljuca, koja u svom slivu ima više bujicnih tokova i erozivnih površina.

Plavsko jezero ugrožava hidrofilna vegetacija koja je zahvatila ne samo priobalne, vec i centralne djelove jezera, smanjujuci mu dubinu, zapreminu i cistocu vode. Sloj mulja na dnu jezera dostiže debljinu od nekoliko metara i osnova je razvitka hidrofilne vegetacije, koja proceseutrofizacije višestruko potencira.

Plavsko jezero je ugroženo regresivnom erozijom otoke Lim, koji istice iz jezera, produbljuje svoje korito i omogucava nesmetano oticanje sve vece kolicine jezerske vode, usljed cega se smanjuju svi morfometrijski pokazatelji. Problem je utoliko složeniji što Lim, nedaleko od izlaza iz jezera, ugrožava Bijelo potok, jedna od najvecih bujica u Gornjem Poljimlju.

Sve veci stepen urbanizacije priobalnog dijela jezera i njegovog sliva, otpadnim vodama i drugim štetnim materijalom, takode, uticu na smanjenje cistoce jezerske vode. To se negativno odražava na riblje populacije, koje su posebno ugrožene zagadivanjem vode Lima nizvodno do Ivangrada, kao i nepostojanjem riblje staze na brani za hidroelektranu “Potpec” na Limu, cime je sprijeceno prirodno kretanje ribe iz Drine i Lima ka Plavskom jezeru, kao poznatom prirodnom mrestilištu.

Plavsko jezero je prvorazredna prirodna vrijednost Crne Gore i osnovni motiv za prepoznavanje prostora i opredjeljenje brojnih turista. Za potrebe turista i još više za potrebe domicilnog stanovništva, potrebno je uložiti sve moguce snage za zaštitu i unapredenje Plavskog jezera, kao jedinstvenog ekosistema“.

Još jednom podsjecam cjelokupnu javnost da su ovo Zakljucci i Apel iz juna daleke 1985. godine. Nakon toga je bilo i niz drugih dobronamjernih Apela i Zakljucaka sa skupova i okruglih stolova, koji su se mahom završavali toga dana i za tim okruglim i drugim, a najcešce bogato serviranim stolovima.

Vjerovali smo u dobre namjere tih ljudi, koje to i jesu bile, ali i naivno ocekivali da ce nadležni republicki, kasnije državni organi i institucije, imati više sluha i odgovornosti za Zakljucke i Apele, koji dolaze sa tako renomiranih ardesa i od umnih ljudi. Tada je ovaj problem mogao da se uspješno riješi sa neuporedivo manje sredstava nego sada.

Neefikasnim i neodgovornim mjerama opštinskih i državnih inspekcijskih organa, koji nisu radili svoj posao, smo dopustili da se Jezero pretvori u deponiju smeca i veliku septicku jamu u koju se ulivaju fekalije iz Gusinja i iz privatnih stambenih i privrednih objekata, koji su pravljeni uz samu obalu Jezera, najcešce, bez potrebne dokumentacije. Za to nam nije niko drugi kriv, jer smo ustupcima tim pojedincima obezbjedivali neophodne glasove. Da se to na vrijeme sprijecilo, a moglo je, sada bi smo imali cisto i makar malo dublje i vece Jezero.

Slobodan sam da tvrdim, da se tako nešto nebi moglo desiti sa Crnom, Biogradskom ili nekim drugim jezerima van opštine Plav. Društvo bi, na sva zvona diglo uzbunu. Te trube su utihnule u ovom slucaju, cime se potvrduje macehinski odnos države prema svemu što je vezano za Plav i bolji život gradana u njemu. Tamo i gdje prirodnih jezera nije bilo, država se postarala da pravi vještacka i uklope ih u turisticku ponudu. Plavsko jezero je, na žalost, ni krivo ni dužno iz dana u dan sve manje, sve zagadenije, a uz našu nemarnost osudeno na nestajanje.

Ako je makar i trunka istine u onoj prici “Da svako lednicko Jezero sanja da jednoga dana presahne i pretvori se u livadu”, ovo, još malo, naše Jezero je na dobrom putu da odsanja san i pretvori ga u javu, i da prostane blato!

S toga, još jednom apelujem i molim sve u Opštini, Državi i plavsko-gusinjskoj dijaspori, ma gdje da su, koji mogu da savjetima, sredstvima i odredenom tehnikom, konkretno pomognu da ovaj naš prirodni dragulj ne nestane. Da ovaj vapaj ne bude još jedan pucanj u prazno. Da se trgnemo i otrgnemo ga od neminovne sudbine, koja ga ubrzanim tempom otima od nas.

Buduce generacije nam nece oprostiti ovakav odnos prema Jezeru. Još manje ako se nastavi u stilu one narodne, dok se Huso, koji nije znao da pliva, davio u rijeku, ljudi su mu, umjesto da neko skoci ili mu pruži kakvu motku s obale dovikivali: “Gajret Huso, ne daj se”.



Objavljeno: 30. August 2012. godine



WWW.GUSINJE-PLAV.COM - PLAVSKO GUSINJSKI CNN