Piše: Hamo Mulic
Tipska raznovrsnost, prije svega stambenih objekata, uslovljena je komfiguracijom terena, burnim istoriskim razvojem, etnickom skladu stanovnistva kao i ekonomskim mogucnostima porodica i pojedinaca. Za vrijeme vladavine Turske i velikog migracionog kretanja te drustvenog desavanja, direktno su uslovljavali razvoj plavsko-gusinjskog kraja, odnosno ne razvoj ovoga podneblja, pojedinih objekata narodnog gradjevinarstva u Otomanskom stilu u cjelini. Nakon odlaska Turaka iz ove oblasti, seoske kuce se razvijaju u prostorno i konstruktivnu rukotvorinu. U carsijama kao sredistima, drustvenog, politickog i trgovinskog zivota, mehane i hanovi pretvarane su u stambeno-poslovne kuce, koje su oslikavale sve procese zivota sa svim zanatskim radinostima, koji su se u njima odvijali. Sva ova arhiktetura, seoska pa i gradska javnih namjena, hanovi, mehane bile su aktivni i zivi centar trgovackog drustvenog zivota i cinile su najmonumentalniji dio odraza nase kulture zivljenja i svaka od ovih kuca je predstavljala posebni svojstveni i likovni dozivljaj i kolijevka za sve nas koji smo tamo rodjeni.
Mene, uvazene prijatelje: Rafeta Hota, Zufera Bektesevica i Ibrahima Huseinovica, sve starije pa i mladje generacije, emotivno pogadja nestanak bez povratka nasih starih domova. Nazalost, iz naseg kraja nista nije ostalo u zastitu kulturnog nasledja, jedino samo kula Redzepagica, koja je pod zastitu UNESKA.



Progresom standarta, novih evolucija tehnologije u gradjevinarstvu, politickih promjena te mogucnostima velikog broja nasih sugradjana iz inostranstva, pretezno iz USA, radja se skoro u potpunosti nova moderna arhiktetura gradjevina u najskupljem ruhu Baroka i stila monarhije. U izvjesnim slucajevima Turske raskosi, npr. Kula Nekovica i kula Refka Radoncica u Gusinju, cardak u Plavu Husnije Redjepagica i Abaza Canovica, pa mloge druge superiorne gradjavine.
Koliko me boli dusa za starim proslim tragom zivljenja u rodnom zavicaju, takodje mi je zao da sve ove nove moderne kuce i mloge druge, budu otvorene par mjeseci u godini. Bilo kako nase podneblje mijenja novo ruho u gradjevinarstvu, te svima zelimo srecno zivljenje u nove domove.

HAMO MULIC, okt. 2011g

WWW.GUSINJE-PLAV.COM - PLAVSKO GUSINJSKI CNN